Omschrijving van de juridische term Raad van State:
De Raad van State is een uniek en hoog adviesorgaan in het bestuur van Nederland en speelt tevens een belangrijke rol in het juridische landschap. Het is de hoogste algemene bestuursrechter en adviseert de regering en het parlement over wetgeving en bestuur.
De Raad van State bestaat uit twee afdelingen: de Afdeling advisering, die zich bezighoudt met de adviserende taak, en de Afdeling bestuursrechtspraak, die de rechtsprekende taak vervult. De leden zijn veelal afkomstig uit de hoogste kringen van de rechterlijke macht, het openbaar bestuur en de academische wereld.
Als adviesorgaan geeft de Raad van State zijn mening over de kwaliteit en de effecten van wetgeving voordat deze door het parlement wordt aangenomen. Dit advies heeft betrekking op de juridische houdbaarheid en de verwachte maatschappelijke consequenties van de wetgeving. De adviezen zijn niet bindend, maar ze hebben wel gezag vanwege de expertise en de onafhankelijkheid van de Raad.
Als bestuursrechter behandelt de Raad van State geschillen tussen burgers en de overheid over bijvoorbeeld uitvoeringsbeslissingen of beleidsregels. Het gaat dan om zaken als ruimtelijke ordening, milieuvergunningen, vreemdelingenzaken en sociale zekerheid. De uitspraken van de Raad van State zijn bindend en hebben vaak een precedentwerking.
Juridische context waarin de term Raad van State gebruikt kan worden:
Wetgevingsadvisering:
De Nederlandse regering stelt een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten voor. Voordat dit wetsvoorstel naar de Tweede Kamer wordt gestuurd, moet het worden voorgelegd aan de Raad van State voor advies. De Raad van State beoordeelt de wet op zaken als verenigbaarheid met de Grondwet, internationale verplichtingen en de uitvoerbaarheid van de wet. De regering kan ervoor kiezen het advies op te volgen en het wetsvoorstel aan te passen, of het naast zich neer te leggen en het zonder wijzigingen voor te leggen aan de Tweede Kamer.
Bestuursrechtspraak:
Een groep inwoners van een kleine gemeente maakt bezwaar tegen de bouw van een groot winkelcentrum, omdat zij vinden dat dit ingaat tegen het lokale bestemmingsplan. Nadat hun bezwaar door de gemeente en vervolgens in beroep bij de rechtbank is afgewezen, stappen ze naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De Raad van State toetst de beslissing van de rechtbank en de oorspronkelijke beslissing van de gemeente. Uiteindelijk besluit de Raad dat de gemeente niet zorgvuldig genoeg heeft gehandeld bij het verlenen van de vergunning en vernietigt de eerdere beslissingen, waardoor de bouw wordt stilgelegd.
