Omschrijving van de juridische term Herziening:
Herziening betekent het opnieuw beoordelen van een reeds afgesloten zaak, waarbij gekeken wordt of een eerder vonnis nog steeds standhoudt op basis van nieuw opgedoken feiten of bewijzen. In het Nederlandse recht is herziening een buitengewoon rechtsmiddel tegen een onherroepelijk geworden veroordelend vonnis van de strafrechter. Dit betekent dat, als een zaak definitief is afgerond (er is geen hoger beroep of cassatie ingesteld of deze zijn afgehandeld), de veroordeelde onder bepaalde voorwaarden toch nog een mogelijkheid heeft om het vonnis aan te vechten.
Deze voorwaarden zijn strikt: Nieuw bewijs moet van zodanige aard zijn dat het bij de eerdere behandeling van de zaak tot een andere beslissing zou hebben geleid. Hierbij kan gedacht worden aan een nieuw alibi, nieuw DNA-bewijs of het herroepen van getuigenverklaringen. De Hoge Raad is het rechtsorgaan dat de bevoegdheid heeft om een herziening toe te staan.
Juridische context waarin de term Herziening gebruikt kan worden:
Nieuw DNA-bewijs:
Een persoon is veroordeeld voor een ernstig misdrijf op basis van indirect bewijs. Jaren na de veroordeling wordt er nieuwe DNA-technologie ontwikkeld en het bewijsmateriaal wordt opnieuw geanalyseerd. Het blijkt dat het DNA op de plaats delict niet overeenkomt met dat van de veroordeelde. Op basis van dit nieuwe bewijs kan een herzieningsverzoek worden ingediend bij de Hoge Raad.
Getuige trekt verklaring in:
Na een veroordeling voor geweldpleging waarbij de zaak sterk leunde op de verklaring van één getuige, komt deze getuige jaren later terug op zijn verklaring, bewerend dat hij onder druk was gezet of dat hij zich heeft vergist. Als deze nieuwe informatie betrouwbaar en cruciaal is, kan dit aanleiding zijn voor een verzoek tot herziening.
Herziening is een instrument om de rechtvaardigheid van het rechtssysteem te bewaken, zelfs na de afronding van een zaak. Herziening erkent dat het rechtssysteem feilbaar is en biedt een mogelijkheid om fouten te corrigeren wanneer er overtuigend nieuw bewijs opduikt.
Deze mogelijkheid tot herziening draagt bij aan het vertrouwen in de rechtsstaat, omdat burgers weten dat er een vangnet bestaat voor wanneer het rechtssysteem een fout heeft gemaakt. Het dient ook als een preventief mechanisme tegen mogelijke nalatigheid of tunnelvisie tijdens het onderzoek en juridische procedures, aangezien het acteurs binnen het systeem eraan herinnert dat hun beslissingen altijd herzien kunnen worden in het licht van nieuwe informatie.
