Omschrijving van de juridische term Ex tunc:
Ex tunc is een Latijnse uitdrukking die vertaald kan worden als ‘vanaf toen’. In de rechtspraktijk verwijst ‘ex tunc’ naar een terugwerkende kracht van een juridisch besluit of beoordeling. Dit betekent dat het effect van het besluit of de handeling wordt geacht in te gaan op een moment in het verleden, doorgaans het moment waarop de oorspronkelijke situatie plaatsvond of de oorspronkelijke beslissing werd genomen.
Een ‘ex tunc’-beoordeling is significant omdat het gevolgen kan hebben voor reeds voltooide handelingen en reeds ontstane rechtsverhoudingen. Dit in tegenstelling tot ‘ex nunc’, wat alleen toekomstige gevolgen heeft en dus geen invloed heeft op het verleden. Het toepassen van ‘ex tunc’ komt voor in diverse rechtsgebieden, waaronder het bestuursrecht, strafrecht en civiel recht, en het kan zowel positieve als negatieve consequenties hebben afhankelijk van de context.
Juridische context waarin de term Ex tunc gebruikt kan worden:
Herziening van een bestuursbesluit:
Stel, een gemeente verleent een bouwvergunning die achteraf onterecht blijkt te zijn vanwege een juridische fout. Als de vergunning wordt ingetrokken met een ‘ex tunc’-effect, betekent dit dat deze wordt geacht nooit te hebben bestaan. Dit kan leiden tot de noodzaak voor de bouwer om het bouwwerk weer af te breken of aan te passen aan de huidige regelgeving.
Civiele uitspraak:
In een echtscheidingszaak kan de rechter de verdeling van het huwelijksgoederengemeenschap ‘ex tunc’ vaststellen, waardoor de verdeling ingaat op de datum van de feitelijke scheiding en niet op de datum van de juridische uitspraak. Dit heeft als gevolg dat de financiële afwikkeling terugwerkende kracht heeft.
De toepassing van ‘ex tunc’ in de Nederlandse rechtspraak is van cruciaal belang omdat het recht kan doen aan de oorspronkelijke bedoelingen van wetten en regels, en kan corrigeren wat vanaf het begin als onrechtmatig werd gezien. Dit principe kan rechtvaardigheid brengen in situaties waarin een latere toepassing van ‘ex nunc’ zou resulteren in een oneerlijke uitkomst. Echter, de toepassing van ‘ex tunc’ moet zorgvuldig worden afgewogen, omdat het ernstige gevolgen kan hebben voor partijen die hebben gehandeld op basis van de oorspronkelijke situatie en die mogelijk niet hadden kunnen voorzien dat er een verandering met terugwerkende kracht zou plaatsvinden.
